İrtiş Irmağının yakınlarındaki eski mezarın özelliklerini açıklamaya çalışan arkeologlardan F. H. Arslanova, 1960 yılında kazı başlatmıştı. Pavlodar vilayeti Bobrovoye köyü etrafındaki mezarın özelliklerini araşdırdıktan sonra arkeologların hepsi de bu mezarın İ.Ö. V-IV. yüzyıla, yani “Sakalar” çağına ait olduğunu tespit etdiler. Mezarlarda, tarihi dönemlerin sırrını içinde saklayan çeşitli eşyalar, asker naaşları ve silahları ile koşun takımlarındaki ceylan derisine oyulmuş bir kemik nazarlık bulundu. Onu biz ak sıkın “beyaz ceylan” diye sağdan sola doğru okuduk. [Ak-Maral - SB]
Nazarlıktaki runik yazı, eski göçebe Türk boylarından Sakaların alfabe yazısı olduğunu gösteriyor. Bu yazı “Güney Sibirya ile Kazakistan´da yaşamış göçebe boylarda runik alfabe ancak V. yüzyılda meydana geldi.” şeklindeki eski bilginin şüpheli olduğunu ve alfabe yazısının ondan bin yıl önce kullanıldığını ispatlamaktadır.
1970 yılında İli yöresinin dağ eteklerindeki “Esik” şehri etrafında Saka devrine ait (İ.Ö. VI-V. yüzyıllarda) büyük bir mezar kazıldı. Bu kazı K. A. Akışev başkanlığında yapılmıştır. Mezarın içinden altınla sarılmış askerin cesedi, çeşitli kapkacaklar ve üzerinde runik yazıyla yazılmış bir metin yer alan gümüş kase bulundu...
Eski Türk dilinde yazılmış bu yazıyı biz şöyle okuduk: aga, saňa oçug!, bez çök!, bukun içre(r?)açug!. “Ağabey, sana (bu) ocak! Yabancı (yabancı insan), dizini bük! Halkın yiyeceği (çok olsun)!”
Saka devrindeki bu eski Türk yazısı, öbür dünyada da hayat olduğu inancını ve düşmanları yenme isteğini bildirmektedir. Bu yazının çok önemli bir tarafı da, eskiden Kazakistan topraklarında yaşayan Saka boylarının dilinin, eski Türkçe oludğunu ispatlamasıdır. Bununla birlikte “Kazakistan topraklarında yaşayan ilk göçebe halkların yazısı olmamıştır.” şeklinde alışılagelen fikrin doğru olmadığını, bundan 2500 yıl önce de Türk halklarının alfabe yazısını bildiğini ve bundan geniş bir şekilde istifade ettiklerini göstermektedir.
Sonuç olarak eski Türk runik yazısı atalarımızın 1500 yıl boyunca kullandıkları, Türklerin kendilerine özgü bir yazısıdır. Bu alfabenin bu kadar uzun süre kullanıldığını (İ.Ö. V. - İ.S. X. yüzyıl) elimizde bulunan kaynaklar ispatlamaktadır. (1)
Begmyrat Gerey
Büyük “Part” Türk Devletini Kuran Atalarımız (M.Ö. 247-M.S. 224) / PDF
(1) Altay S. Amanjolov, Türk Fililojisi ve Yazı Tarihi, İstanbul-2006, s.35-39
Scythians/Sacae - the ancestors of the Turkic-speaking peoples.
Back in 1960, during the excavation of the Saka burials of the 5th - 4th centuries. BC. on the bank of the Irtysh, the famous archaeologist F. Arslanov discovered an ancient amulet in the form of a deer-maral head. The symbol of white deer named "Aқ Maral" ("White Maral (=Deer)") was known among the nomadic Kazakhs of the beginning of the 20th century. and preserved in modern Turks of the Altai Mountains. On one side of the Saka "Irtysh" amulet found by archeologists there was a record in the purest Turkic language - "Aқ sasyin" ("White Deer (=Maral").[New materials of VII-VI centuries BC. from East Kazakhstan. Soviet archeology, 1971, No. 1]
On a bone plaque depicting a flying deer from the barrow of the 5th-4th cc. BC. in the valley of the river. The Irtysh discovered and read the ancient Turkic (Proto-Turkic) runic inscription "White Deer". This sacral inscription, apparently, was dedicated to the symbol of the Scythians of Central Asia. This inscription is one of the two* earliest documented inscriptions in the history of the Turkic runic alphabet. [Western Turkic Khaganate. Atlas. / - Astana: "Service Press", 2013 - c.429] * The other one is the "Issyk (Esik) inscription" - SB
"Yabancı kaynaklar, Türkler'in "gerekli insan, at, vergi ve hayvan miktarını" hesaplarken üzerine çizikler (işaretler?) attıkları tahtalar kullandıklarından bahsetmektedirler. Yabancı ülkelere gönderilen Türk elçilerine de tezkereler verilirdi. Bizanslı tarihçi Menandros'un kaydına göre, 586 yılında Konstantinopolis'e, Justinos'un sarayına gelen Türk elçisi Maniah "İskit alfabesiyle" yazılmış bir mektup getirmişti."
Türkün Üç Bin Yılı - S.G.Klyashtorny / T.İ.Sultanov
Selenge yayınları,2013
"Mektubu taşıyan Maniakh yola çıktı. Çok sayıda yollardan geçti ve çok sayıda arazileri aştı, bulutlara erişen yüksek dağlardan, geniş ovalardan ve ormanlardan, bataklıklardan ve nehirlerden geçti. Daha sonra Kafkasları geçti ve nihayet Bizans'a ulaştı. Saraya girip İmparatorun karşısına gelince, her şeyi dostane ilişkiler kurallarına göre yaptı. Mektubu ve hediyeleri bunları almak için kendisine gönderilen kişilere verdi ve zahmetli yolculuğunun boşa çıkmamasını istedi.
İmparator İskit dilinde (Gök-Türkçe) yazılmış mektubu bir tercüman aracılığıyla okuyunca, oldukça istekli bir biçimde elçiyi huzuruna kabul etti."
Bizans Kaynaklarında Türkler (Menandros'un Fragmanları) - İsmail Mangaltepe
"Gök Türk elçileri ellerinde bir Türkçe (İskitçe) mektupla vardıkları İstanbul’da çok iyi karşılandılar. Bizans’a ilk defa bilinmeyen bir ülkeden elçi geliyordu."
Kök Tengri’nin Çocukları - Ahmet Taşağıl
"Pavlador bölgesinde Bobrovoye köyü yakınlarında yapılan arkeolojik kazılar sonucunda bir kurganda Saka dönemine, MÖ V-IV. yüzyıllara tarihlendirilen runik yazı ele geçirilmiştir. Bir altın gem kayışı üzerinde tutturulmuş kemik nazarlık bir karaca şeklinde oyulmuş ve bunda sağdan sola “beyaz maral” yazısı okunabilmiştir. Nazarlık üzerindeki runik yazının Türkçe konuşan Sakaların yazı sistemi olduğu belirlenebilmiştir. Bu yazı, runik yazının Güney Sibirya ve Kazakistan’daki atlı kavimler arasında, ancak çok geç çıktığı yolundaki önce ortaya atılan görüşün belirgin bir biçimde yanlışlığını ortaya koymuştur.
Buradan ele geçirilen metinlerin dilinin de Türkçe ile bağlantılı olması ve Sakalara ait olduğunun belirlenmesi, onların çivi yazısını öğrendikleri ve kullandıklarını göstermektedir. Esik Kurganı’ndan bulunan küçük bir çanağa yazılmış olan yazının da runik yazı olduğu ve daha sonraki Göktürk yazısının öncüsü olduğu kabul edilmektedir. Orhun-Yenisey yazısının prototipi olduğu da kabul edilmiştir."
Prof.Dr.İlhami Durmuş
* Bu arada, Doğu Roma (Bizans) kaynaklarında geçen "Sizabulus /Stembis Dizaboulos" İstemi Kağan'dır.
Araştırmaları arasında Atatürk'ü en çok etkileyen Sırp asıllı olup Viyana Üniversitesinde Doğu dilleri üzerine doktora yapmış olan Dr.Phil Herman F.Kvergic'in 1935 yılı Ocak ayında hazırlayıp Atatürk'e gönderdiği La Psycologie de quelques elements des Langues Turques (Türk dillerindeki bazı öğelerin psikolojisi) adlı 41 sayfalık basılmamış tezidir. Bu tezin dayandığı ana görüş : Türkçe, yeryüzüdeki ilk dildir; sonradan oluşan dillerdeki sözcüklerin çoğu bu dilden türetilmiştir.
"Yazılı belgesi 6. yüzyıldan aşağı inmeyen bir milletin dili hakkında 5.000 yıllık hüküm veremezsiniz"...demeleri anlamsız iken, yazılı belgesinin de çok daha geriye gittiği bir gerçektir... SB /link
THE GREAT HERITAGE OF NOMADS
КӨШПЕЛІЛЕРДІҢ ҰЛЫ МҰРАСЫ
ВЕЛИКОЕ НАСЛЕДИЕ НО МАДОВ
New Interpretation of the Issyk Epigraphs - Elshad Alili
The Issyk epigraphs draw special attention of many scientists all over the world, since they could reveal an interesting story about cultural roots of ancient Turks in Central Asia. The existence of the written language back then that belonged to our common ancestors was proved by various runic monuments discovered in the region. Elshad Alili, an Azerbaijani historian and researcher of ancient Turkic onomatology and toponymy, is one of the scholars who presented a new interpretation of the Issyk epigraphs based on the previous findings made by Altay Amanzholov, great Kazakhstani archeologist.
In this regard, he paid special attention to phonetic misinterpretation of the texts and suggested his own version of transcription. The result of his interpretation differs from earlier versions and proves a historic fact, that Scythians had Turkic origin.
Alili asserts that general bulk of Saka tribes used Turkic language and confirms theory about existence of Turkic runic language in V-VI B.C. Alili states, that this language is of authentic origin and every runic symbol has its own ideographic expression. Almost every word on the Issyk cup is present in the vocabulary of ancient Turkic language and only one word corresponds to Middle Turkic period; in addition, sentences correspond to grammatical system of ancient Turkic language. In the light of translation made by Alili, ideas about purposes of using Issyk silver cup by ancient people gain new prospects.
Elshad Alili (Elşad Alili): Historian, candidate for a degree in the Institute of Human Rights of Azerbaijan, National Academy of Sciences. Participant of the ‘Azer Globe’ Institute projects. Main occupation: researches in the field of Turkic languages.
International populer scientific historical magazine,
Kazakhstan,2014 (Eng. and Russ. lang.page 53) PDF
"The oldest inscription in Türkic alphabet, the Issyk Inscription, written on a flat silver drinking cup, was found in 1970 in a royal tomb located within Balykchy ( Issyk), a town in Kyrgyzstan near Lake Issyk, and was dated by 5-th c. BC. In the tomb was a body of a man dressed from head to toe in magnificent attire, the clothes, jacket, pants, socks, and boots all had a total of 4,800 attached pieces of pure gold, greatest ever found in a tomb except Pharaoh Tutankhamen.
The top of cone-shaped crown covering ears and neck carried golden arrows emblem. A sword on the belt right side and a knife on the left were in sheaths. Beautiful relief ornaments of animal art decorated shields, belt and front of the hat. Radiocarbon tests determined the age of the finds as belonging to the fifth century B.C. What was the world in the 5-th century BC?
We have archeological discoveries, where dating is almost always somewhat speculative, and reconstructions of the ancient Greek maps, and the views of the Mesopotamian and Chinese records. From the Mesopotamian, Chinese, and Greek texts, from the archeological discoveries of the kurgans, from the written monuments, we get a glimpse of the nomadic nations of the Central Asia in the 5-th c. BC. The various interpretations of the graphics and contents of the inscription witness the paucity of the finds and the potential for the studies."
Proto-Türkic rune-like inscription on silver cup (Issyk Inscription)
A.S. AMANJOLOV - HISTORY OF ANCIENT TÜRKIC SCRIPT/link
Almaty, "Mektep", 2003
“Pek çok tarih bilimcisi; insanların yaşadığı olayları, yazının bulunması ile kayda alındığını düşünerek tarihî çağları yazının bulunuşu ile başlatmak hatasına düşmüş veya kasıtlı olarak böyle bir yola gitmiştir. Hâlbuki insanoğlu, yaşadığı olayları, petroglifler vasıtasıyla kayalar üzerine nakşetmiştir. Tarih bilimcilerin bu gerçeği neden görmezden geldiği veya göremediği gerçekten merak konusudur. Petrogliflerden sonraki aşama, ideogram (doğrudan doğruya fikri ifade eden işaret, varlıkların sembolize edildiği ya da bir düşüncenin anlatıldığı çizim)’dır. Daha gelişmiş ve düzenlenmiş biçimi ise piktogram (resimyazı)’dır. Piktogram’dan sonraki aşama damga dönemidir. Damgadan dile doğru giden yol, hece, yarı hece ve harf şeklinde gelişmiştir. Orhun Yazıtları, bu aşamaların en son noktasıdır. Öğretim yazı yazma ve yazılanları okuma ile başlatıldığına göre Türklerde bir öğretimin varlığı göz ardı edilmemelidir. Türklerin, Çinliler gibi klasik anlamda tarihî bir arşivi olmamıştır. Bu yüzden tarihî hafızası zayıf olarak değerlendirilmiştir. Hâlbuki Türkler, ulaşabildiği her coğrafyaya tarihini, düşüncelerini, yaşayış tarzlarını, inançlarını kayalar üzerine kazımıştır. Kaya üzerine çizilen resim, figür ve yazılar incelendiğinde sosyal ve fen bilimlerinin pek çok alanında binlerce yıl geriye gidilebilmektedir” - Prof.Dr.Necati Demir, 2009
Üzerindeki yazı karakterleri bariz olduğu için ilk yazıt sayılan Ulug kem Sülyek Yazıtı yazı geleneğimiz açısından önemlidir. Yenisey’in kollarından biri olan Uluğ Kem’in geçtiği vadilerden biri olan Sülyek’te bulunmuştur (Tuva/Altaylar) (Orkun, 1994, 467,468). M.Ö. 8000’e ait olduğu iddia edilmektedir. Tarihlerde netlik olmasa bile Türklerin bir yazı geleneğinin varlığı Orhun yazıtlarından asırlarca öncesine dayandığı kesindir.
ORTAÇAĞ’DA TÜRKLERDE BİLGİNİN VARLIĞI
THE EXISTENCE OF KNOWLEDGE IN TURKS IN THE MIDDLE AGES
Yrd.Doç.Dr.Mehmet Özmenli
İnternational Journal of Social Sicence-vol 5,2012 / PDF
„Dzsebemben sok kücsük elma vár.” - Macarca (Hungarian)
(A zsebemben sok kicsike alma van)
„Cebimde çok küçük elma var” - Türkçe (Turkish)
______
Relatives of us is not only a common linguistic and cultural, anthropological identity but also showing a Turkish-Scythian peoples, whose official acknowledgment and recognition of the Hungarian side is still awaited.
Rokonaink pedig a velünk nemcsak közös nyelvi, és kulturális, hanem embertani azonosságokat is felmutató török-szkíta népek, melynek magyar részről való hivatalos beismerése és elismerése még mindig várat magára.
or „ Jumurdzsák” in Hungarian and „ Yumurcak” in Turkish
means on both side „Naughty little kid”
"Latince çekim sistemi sadece Türkçe ile izah olunabilir."
Olcas Süleymanov, Aziya, s.207
Olcas Süleymanov, Aziya, s.207
"Latince kelime hazneniz iyi ise, cümleyi Türkçe düşündüğünüzde
birçok İtalyan ve Fransızdan daha doğru Latince yazabilirsiniz."
Türkçe ile Sumerce arasındaki bağdan şunu kesinlikle söyleyebiliriz:
Türkler en az MÖ 3500’lerden beri Anadolu'nun doğusundadır,
yani en az 5500 yıldır Türkler buralarda yaşamaktadır;
Türkçenin ise bu bölgede batı ve doğu olarak ikiye ayrılarak dağılmış olması da bir gerçektir.
Bu da dilimizi en az 6000-5000 yıllık yapar.
Edebiyat yapmak için dilinin 'zengin' olması gerekir...
İşte 'Bilge'ler onu da yapmışlar...
Türkler en az MÖ 3500’lerden beri Anadolu'nun doğusundadır,
yani en az 5500 yıldır Türkler buralarda yaşamaktadır;
Türkçenin ise bu bölgede batı ve doğu olarak ikiye ayrılarak dağılmış olması da bir gerçektir.
Bu da dilimizi en az 6000-5000 yıllık yapar.
Edebiyat yapmak için dilinin 'zengin' olması gerekir...
İşte 'Bilge'ler onu da yapmışlar...
ilgili
