Ektor'un eşi Andromahi (Andromache) kucağında oğlu Astianaks (Astyanax, öbür adı Skamandrios) ve Hellen
Ektor'un ölümü için yas tutuyor, saçlarını yoluyorlar.
MÖ 6.yy - Hera Tapınağı (Foce de Sele) de bulunmuş.
Ulusal Arkeoloji Müzesi Paestum/İtalya
Andromakhe karşıladı Hektor'u
dadı da arkasından geliyordu
memedeki yavrucağızı taşıyordu kucağında
Hektor'un gözbebeğiydi o
ışıldayan yıldıza benziyordu
Hektor, Skamandros'lu derdi ona
başkaları Astyanaks, kentin kralı derdi
İlyon'u tekbaşına koruyan Hektor'du da ondan
Hektor baktı çocuğuna gülümsedi.
Andromakhe yanında ağlayıp duruyordu
Tuttu kocasını elinden diller döktü
"Ah kocacığım bu hırs yiyecek seni
yavruna , talihsiz karına acıma yok sende
dul kalmama, biliyorum az gün var
Akhalar üstüne saldırıp öldürecekler seni
Sensiz kalmaktansa toprak yutsun beni daha iyi ...
... Ak kollu Andromackhe başladı kadınlar ağıtına,
aldı elleri arasına adam öldüren Hektor'un başını:
"Erkeğim benim, göçüp gittin genç yaşında
gittin, evimizde dul bıraktın beni
çocuğumuz da ufacık körpecik
bizden olan kara talihli ikimizden
bilmem gençlik çağına erer mi ki
bu kent yerle bir olacak baştan aşağı
sen öldün, onun koruyucusu bekçisi
sen soylu analar, çocukları ayakta tutan
Onları koca karınlı gemiler götürecek yakında
beni de götürecek gemiler, yavrum beni de
sen benim ardımdan geleceksin belki
şurda burda bayağı işler göreceksin yavrum
didineceksin katı yürekli bir efendinin gözü önünde
belki bir Akhalı surlardan aşağı atacak seni
Hektor öldürdü diye kardaşını onun
babasını ya da oğlunu öldürdü diye
böyle alacak öcünü Hektor'dan
Amanın böyle ölüm yürekler acısı!..
İlyada 6:400 - 24:725
Hektor'un öldürülmesinden sonra oğlu da öldürülen Andromakhe Achilles (Aşil)'in oğlu Neoptolemos'a esir düşer.
O da Orestes tarafından öldürülmüştür. Daha sonra Hektor'un kardeşi Helenos'la evlenir. (Euripides)
Truva halkı tarafından "Astyanax" olarak adlandırılan Hector ile Andromache'nin oğlu "Scamandrius"un öldürülmesi...
Ortada; ressam Edouard-Théophile Blanchard (1844-1879) "Astyanax Ölümü".
Neoptolemus ise bir Afrikalı olarak resmedilmiş.
Sağda; Bilinmeyen artist, bir Akhalı annesi Andromache'nin kollarında Truva prensi Sakamandır'ı kılıcı ile öldürüyor.
MÖ 675- 650, Mykonos Arkeoloji Müzesi.
Sakamandrius, Aşil (Achilles)'in oğlu Neoptolemus (Pyrrhus) tarafından öldürüldüğünü Little İliad (Küçük İlyada) ve Pausanias yazarken, Euripides ile Ovid ise isim vermez ve "Truva surlarından bırakıldı" der. Milletli Arctinus'a göre Sakamandır'ı Odysseus öldürmüş ve Andromache'yi savaş ganimeti olarak götürmüştür. İlyada'da ise Andromakhe Hektor'un ölümüne ağıt yakarken oğluna; " ya esir olacaksın, ya da öç almak için surlardan aşağıya atacaklar" demektedir. Bazı kaynaklar ise Akhaların eve dönmelerine Borea (Bora Kuzey rüzgarı) rüzgarının yardımcı olması için, kurban edildiğini öne sürer.
" belki bir Akhalı surlardan aşağı atacak seni, "
[Homer İlyada 24:735]
[Saldıranlar sanki haklıymış gibi öç alacakmış. Akhaların öç alma gibi bir hakları yoktur!. Hektor'un "adam öldüren" olarak tarif edilmesi bile taraflı yazıldığını ortaya koyuyor. Hektor vatanını savunurken tabi ki öldürecek.. Homer'in Truva savaşından 400 yıl sonra yazdığı kitapları, MÖ.3.yy'da Efesli Zenodotus "hazırlayıp düzenlemiştir". Sadece bu dizeler bile İlyada'nın nasıl da "Hellenistik" bir tarzda yazıldığının kanıtıdır.]
***
SCAMANDRİUS - SAKAMANDER - SAKA - MAN - ER
ASTYANAX - ASTİANA - ASTİN - AS - ASTA - ASTANA
SCAMANDRİUS - SAKAMANDER - SAKA - MAN - ER
- SAKA = Saka (İskit) Türkleri (Truva'da Scamander Nehri ve Saka Kapısı)
- MAN = Mübalağ eki, büyütme ; kocaman, toraman, karaman gibi
(bknz.Mehmet Eröz; ve, "Man eki Türkçedir, Sümer de vardır, batılılardan gelmemiştir." Nesrin Güllüdağ)
- ER = Er kişi
ASTYANAX - ASTİANA - ASTİN - AS - ASTA - ASTANA
- AS = Ulu, yüce ; AS/SA Türkleri; Saka
- TİN (TIN) = Ruh, nefes
- ASTA = Yavaş, sükünet, sessizlik, giriş kapısı.
***
kaynaklar:
* Pausanias (MS 2.yy) - Descriptions of Greece, 10.25.9:
"The Trojan women are represented as already captives and lamenting. Andromache is in the painting, and near stands her boy grasping her breast; this child Lescheos says was put to death by being flung from the tower, not that the Greeks had so decreed, but Neoptolemus, of his own accord, was minded to murder him. "
* Ovid (MÖ 43-MS 17) - Metamorphoses, 13, 399-428 :
"The Dardanian women, embracing the statues of their nation’s gods while they still could, and thronging the burning temples, were snatched away by the victorious Greeks as enviable prizes. Astyanax, was thrown down from that tower, from which he used to see his father, Hector, whom Andromache his mother pointed out to him, as Hector fought for him, and protected the ancestral kingdom."
* Euripides (MÖ 480/4-406) - The Trojan Woman 709 ff:
Talthybius: They mean to slay your son; there is my hateful message to you.
Andromache: Oh me! this is worse tidings than my forced marriage.
Talthybius: He must be thrown from Troy's battlements. Let it be so, and you will show more wisdom; do not cling to him, but bear your sorrows with heroic heart, nor in your weakness think that you are strong.
Andromache: My dearest! my own sweet child and priceless treasure! your death the foe demands, and you must leave your wretched mother. ... Hide me and my misery; cast me into the ship's hold; for it is to a fair wedding I am going, now that I have lost my child!
* Little İliad (8th - 6th c BC) fragment 14, Scholiast on Lycophr. Alex., 1268:
"Then the bright son of bold Achilles led the wife of Hector to the hollow ships; but her son he snatched from the bosom of his rich-haired nurse and seized him by the foot and cast him from a tower. So when he had fallen bloody death and hard fate seized on Astyanax. And Neoptolemus chose out Andromache, Hector's well-girded wife, and the chiefs of all the Achaeans gave her to him to hold requiting him with a welcome prize. And he put Aeneas, the famous son of horse-taming Anchises, on board his sea-faring ships, a prize surpassing those of all the Danaans."
* Arctinus of Miletus 8th c BC, Sack of İllium, fragment 1, synopsis:
"The Greeks, after burning the city, sacrifice Polyxena at the tomb of Achilles: Odysseus murders Astyanax; Neoptolemus takes Andromache as his prize, and the remaining spoils are divided. "
* Homer - Iliad , Book: 24.730-745
For thou hast perished that didst watch thereover, thou that didst guard it, and keep safe its noble wives and little children. These, I ween, shall soon be riding upon the hollow ships, and I among them; and thou, my child, shalt follow with me to a place where thou shalt labour at unseemly tasks, toiling before the face of some ungentle master, or else some Achaean shall seize thee by the arm, and hurl thee from the wall, a woeful death, being wroth for that Hector slew his brother haply, or his father, or his son, seeing that full many Achaeans at the hands of Hector have bitten the vast earth with their teeth; for nowise gentle was thy father in woeful war. Therefore the folk wail for him throughout the city, and grief unspeakable and sorrow hast thou brought upon thy parents, Hector; and for me beyond all others shall grievous woes be left. For at thy death thou didst neither stretch out thy hands to me from thy bed, nor speak to me any word of wisdom whereon, I might have pondered night and day with shedding of tears.”
A Classical Manual: Being a Mythological, Historical... by John Murray
