Prof.Dr. Karjaubay Sarthocaoğlu - Қаржаубай САРТҚОЖАҰЛЫ
bir Taşbaba'yla
- Çinliler bu muazzam kültürü kıskanmaktadır. Moğolistan bozkırında birçok yerde araştırmalar yapmakta ve birçok şeyi de saklamaktalar. Japon bilimadamları da gördü ve duydu "Kim bilebilirdi ki Türk dünyası "gündüz kültürünü (?)" getirdiğini" ve şaşırdılar : "Burada Çin kültürüne ait hiç bir iz yok. Yeraltı mozolesi tipik Türklere ait (Mayhan Uul Kurganı). Burada ne Çin ne de Sogdlar var. Ama Çin tesiri de göz ardı edilmemeli.
- Yakınlarda bu tip 10-15 kurgan bulunmuştur. 1300 yıl önce yerli Türkler kağanlarını gömmüş. Bu tip kurganlara "kesene"(mozole) diyoruz. Kağanlarına özel bir saygı ve sevgi gösteriyorlar. Tespit etmek zor ama bu kompleksin Oğuz önderlerine yapıldığını söyleyebiliriz. Kağanın bedeni yakılmış ve külleri ipek bir torbayla tabutun hem başına hem ayak kısmına konulmuş.
- Türkler cenaze törenlerinde yakma kullandı mı? Büyük insanların cesetlerini yakma geleneği Türk dünyasında görülür. Bu Çin yıllıklarında da yazar. Bunun dışında kumaşa sarılmış 6 bayrak direği bulundu. Eski Türklerin 6 kabile ittifakın (hanlığın) bayrağı olabilir. Altı kabile tek Türk kağanlığı altında birleşmiş. Daha sonra bu kavram Kazaklarda "Altı Alaş" adı altında korundu.
- Göktürk kurganındaki Kaplan Türklere mahsustur, Kut sayılır.
- Yazıtlardaki yanlış okumayı bulduk ve düzelttik ; Türkler 50 değil 500 yıl hüküm sürdü.
- Hun İmparatorluğu - Göktürkler - Kıpçaklar - Kazaklar
- Dünyada 300 milyon Türk var.
Kazak Türkçesi :
«Türki älemi Tañ mädenïetimen swsındap, damıdı» dep biletin qıtaylar bul bağa jetpes dünïege qattı qızğanış bildirgenge uqsaydı.
Jañalıqtı, rasında, qıtay ğalımdarı qızğanışpen qabıldadı. Sebebi moñğol dalasında Qıtaydıñ birneşe ékspedïcïyası jumıs istep jatır. «Bizge nege bermediñder?» degen renişterin de jasırmadı. Estip, öz közimen körw üşin japon ğalımdarı da kelip ketti. Olar basında «Tañ däwiriniñ dünïesi, türikterde munday bolwı mümkin emes» degen oymen kelipti. Körgen soñ şalqasınan tüsti. «Bul jerde Qıtay mädenïetiniñ qoltañbası joq. Jerastı kesenesin jasaw, jabdıqtaw jumıstarı türkilerdiñ özderine tän. Sırttıñ nemese qıtay, soğdı şeberleriniñ eşbir qatısı joq» dep bağa berdi. Qabırğa swretterinde, ärïne, şığıs öneriniñ stïli saqtalğan. Biraq qıtay mädenïetiniñ äseri barın joqqa şığarwğa bolmaydı.
Bul – bizdiñ arxeologtardıñ asa ülken jeñisi. Aydaladağı awzı-murnı joq belgisiz nısannıñ esigin tawıp, işine kirw – adam denesindegi kömeski tamırdı tawıp, operacïya jasawmen birdey, şeberliktiñ jetilgen şıñı. Osıdan 1300 jıl burın bayırğı türikter jerastı nısanın qalay qazıp, onı qaytadan qalay japtı, biz de solay etip qayta aştıq. Nätïjesinde erte orta ğasırda türikterdiñ jasağan jerastı kesenesiniñ arxïtektwralıq qurılımı, bet-beynesi tolıq saqtalıp qaldı. Biz bul keşendi «kesene» (mavzoley) dep atadıq. Xalıq öziniñ ulı adamına, Elbasına, ult, xalıq, eli üşin eren eñbek siñirgen qayratkerlerine arnap kesene turğızğan. Kesene turğızw arqılı sol adamğa xalıq öziniñ erekşe qurmetin, maxabbatın bildiredi.
Teñdessiz keseneniñ naqtı kimge arnalıp jasalğanı anıqtaldı ma?
– Onı kesip aytw qïın. Oğız kösemderiniñ birine arnalğan keşen ekenin ğana ayta alamız. Kesene işinen kösemniñ tağı men tabıt jäşigin kördik. Qağannıñ mürdesi örtelip, külin jibek dorbağa salıp, tabıttıñ bas jäne ayaq jağına qoyğan eken. Jibek dorbadan jurnaq ta qalmaptı. Bul negizi mürdeni qorlatpaw üşin jasalğan bolwı kerek.
– Mürdeni örtew dästüri türki äleminde de bolğan ba sonda?
– Ulı adamdardıñ mäyitin örtew dästüri burındarı türki äleminde de bolğan. Bul twralı qıtay derekterinde saqtalğan. Onıñ sırtında 6 birdey twdıñ tuğırı, twdıñ ağaş sabı, matasınıñ qaldıqtarı tabılıp otır. Bul 6 dana tw bayırğı türikterdiñ 6 taypalıq odağınıñ (xandıqtıñ) twı bolwı mümkin. Bul twlar 6 taypalıq odaq bir jağadan bas, bir jeñnen qol şığarıp, türik qağanatın ornatwına baylanıstı bolwı mümkin. Keyin bul uğım qazaq xalqınıñ jadında «Altı alaş» degen atawmen saqtalğan.
devamı: History of Kazakhstan
Berkut Nuresil - 5. Mart. 2019
NOT: Ben bu kadarını yapabildim. Birisi Kazak Türkçesinden Türkiye Türkçesine çevirip yayınlarsa (basında, dergide, vs.) güzel olur ve şimdiden teşekkür ederim.
EK: SAKALAR
"Avrupa merkezli araştırmacılar Sakaları (İskitleri) İranlıların atası olarak nitelendiriyor, aslında onlar Türk halklarının atasıdır. Son yıllarda Avrupa merkezli araştırmacıların çalışmalarını inceleyenler, bunların çok fazla hata içerdiğini ve bilimsel dayanağı olmadığını kanıtladı. Tarihsel veriler, destan-efsaneler, etno-kültürel kimlik, arkeolojik ve dil açısından antik dönem Sakaların torunlarının Türkler olduğunu ortaya koymuştur."
Prof.Dr.Karjaubay Sarhocaoğlu
SB.
