27 Ekim 2015 Salı

HAKASYA - KHAKASiA TURKS






Turcologist 
Hakas Cumhuriyeti Kültür Bakanlığı Türkiye Temsilcisi 






"Yüz Plakası" Kaya Resmi
Okunev Kültürü, milattan önce üçüncü bin yıl sonu

Petroglyph "Faceplate". 
Okunev culture, the end of the third millennium BC.



Hakasya Okunev dönemi Taş Heykel ile Altay (Ukok) İskit Türk Prensesi Başlıkları
Scythian/Saka Turks

"Dünyanın en gizemli taş eserleri Hakasya'da bulunmaktadır. Abakan yakınlarındaki Tasheba nehri vadisindeki bir defin yerinde bulunmuş bu stelin üzerinde bir Tanrı tasviri yer almaktadır. Tanrı tasvirinin boğa boynuzu şeklinde boynuzları olup başının üzerinde yer ve göğü birbirine bağlayan ağaç şeklinde dünya direği (dünya ağacı) görülmektedir. Eser bir Ön-Türk (Proto-Türk) kültürü olan Okunev Kültürüne aittir.MÖ 2.bin başı - 300x75x25 cm. / Foto ve çizim Yuriiy Yesin, 2009"
Prof.Dr.Yaşar Çoruhlu




Kemi-tas (Gemi Taş). Кеми-тас (лодка-камень) 
olarak adlandırılan Taş Heykel
Kemi-tas is Turkish  (Ship Stone)




a Shaman - Wolf impersonating


















1970’li yıllarda Kahta ilçesine bağlı Çıralık köyü Kilisik mezrasında köylüler tarafından bulunan 
9500 yıllık tanrıça heykeli, Adıyaman’da sergilenmeye başlandı. 
Müze Müdürü Fehmi Eraslan, heykelin Göbeklitepe’deki (Şanlıurfa) heykellerle benzerliğine dikkat çekti ve 
“Heykelin alt kısımdaki çukur ve figürler doğurganlığı temsil ediyor. Doğum organı biraz daha abartılı olarak verilmiş. 
O dönemde tanrılar ve tanrıçalar büyük olduğu için sanatçı kafasında tasarladığını heykele yansıtmış. 
Abartılı baş ve organlar, doğurganlık figürleri var” dedi. 
(Mayıs 2015)



Tas Hyz (Stone Virgin) - a monument of culture Okunevskaya end of III - beginning of II millennium BC. Restored in 2004.

Even the name is Turkish:
TAS HYZ = TURKISH = TAŞ KIZ
TAS = TAŞ is STONE
HYZ = KYZ = KIZ is GIRL / VIRGIN (old Turkish don't use "h")
Okunev culture is Turkish Culture 
Afanasiev, Andronovo, Karasuk, Tagar, Tashtyk (Taştık)
Kyrygyz, Kazakh Turks.
Тас Хыз (Каменная Дева) — памятник Окуневской культуры конца III — начала II тысячелетия до н. э. Восстановлен в 2004.



The Khakas, or Khakass are a Turkish people, (republic of Khakassia in southern Siberia). Siberia Turks give also the geographical name to Siberia, Sibir/Sabir Turks/Siberia (land of Sibir)



Turkish inscription "Orkhon" Gokturk/Kokturk




Однако вскоре же вопрос о датировке минусинских каменных баб получил новое освещение в работах Н.М. Ядринцева (1885) и Д.А. Клеменца (1886). Ядринцев, считая каменные бабы намогильными памятниками, одновременными с загадочной ещё в то время орхонской письменностью, отмечает, что китайские хроники, подробно описывая все обычаи хакас, ничего не говорят об обычае ставить на могилах каменные бабы. Отсюда он заключает, что «каменные монументы принадлежали народу, предшествовавшему хакасам или жившему в соседстве с ними». Происхождение каменных баб (а также и орхонской письменности) он относит ко времени до н.э., около 2000 лет тому назад 2.  Также и Клеменц отмечает «прямую связь» каменных баб с курганами и руническими (орхонскими) письменами и определяет их как намогильные памятники. Ссылаясь на сообщения китайских хроник об обычае у народа Тукю ставить на могилу изображение умершего и камни по числу убитых им врагов и считая, что этот обычай мог быть заимствован у более древних народов, минусинские каменные бабы, а также и рунические письмена он относит ко времени между II в. до н.э. — VI в. н.э.

However, soon the question of the dating of Minusinsk stone women received new coverage in the works of N.M. Yadrintsev (1885) and D.A. Clement (1886). Yadrintsev, considering stone women as gravestones, simultaneous with the still mysterious Orkhon writing, notes, that the Chinese chronicles, detailing all the customs of Khakas, nothing says about the custom of putting stone women on the graves. From here he concludes, that "stone monuments belonged to the people, preceding Khakass or living in the neighborhood with them. " The origin of stone women (as well as Orkhon writing) he refers to the time BC, about 2000 years ago 2.  Also Clementz notes "Direct communication" stone women with mounds and runic (Orkhon) and defines them as gravestones. Referring to the reports of Chinese chronicles about the custom of the people of Tukyu to put on the grave image of the deceased and stones according to the number of enemies he killed, that this custom could be borrowed from more ancient peoples, Minusinsk stone women, and also runic letters he refers to the 
time between the II. BC. - VI century. AD

In the future, up to the 20s of this century, the issues of dating Minusinsk stone sculptures in the archaeological literature were renegotiated. In 1921-1925 gg. I, together with the ER Schneider, a special study has been undertaken on these issues. We have taken into account on the site, museums and literary sources, 64 monument. Working as part of the archaeological expedition SA Teploukhova, we were familiar with all the details with them at the time to develop the first dating of archaeological sites Minusinsk steppes 4  and thus in a better position than our predecessors, opportunities for addressing the right of dating and the appointment of stone sculptures. We managed to set two types of stone sculptures. One, submitted only a few instances, it belongs to a widespread group of gravestones stone statues of the Turkic peoples of the first millennium BC .The bulk of the statues (55 of 64) of a different type. Although the sculptures of this type are usually on the mound, but observations show that before they were elsewhere and only in subsequent periods, starting with the 1st stage Minusinskaya Kurgan culture were used as building material in the construction of stone walls on the mound. It follows that they are not tombstones, and represent the image of some deity, and that the time of their construction is preceded by the 1st stage Minusinskaya Kurgan culture. Time of their existence determined by us Karasuk epoch 1. 



!
BU YAZITLARIN ÇÖZÜMLENMİŞ HALİ VAR MIDIR?
GRYAZNOV, YAZITLARI MÖ 2.YY - MS 4.YY ARASINA KAYDEDİYOR.
YAZITLARIN TAM TARİHİ CEVAPLANAMAMIŞ.
ORHUN GÖKTÜRK YAZITLARINDAN DAHA MI ESKİ ACABA? YA DA
ISSIK KURGANINDAN ÇIKAN İSKİT TÜRK YAZITINDAN?
CEVAPLANMASI GEREKEN ÇOK ÖNEMLİ BİR OLAY
ÇÜNKÜ TÜRKLERİN "GÖKTÜRK YAZI" TARİHİNİ DAHA DA ESKİYE GÖTÜREBİLİR...
ÇİN ARŞİVLERİNDEN HUNLARIN DA YAZI KULLANDIKLARINI BİLİYORUZ.


MP Gryaznov
Minusinsk stone images
in connection with some new material.1950. 

Gryaznov, Schneider
Ancient statues Minusinsk steppes.
Materials on the ethnography. Volume IV, Vol. 2. L .: 1929.









"Her ne kadar, dışarıdan bu Tahtacı Alevi topluluğunu ötekileştirmek için, bu törenlerde eğleniyorlar gibi şeyler söylense de, alakasının olmadığını bizzat burada gördük. Bu bir dini tören. Hıdrellezin bereket törenleriyle alakası var. Ayrıca tabiatın, insanın, hayatla ölümün bir arada kutsandığı bir tören. Bugün burada Altay dağlarında, Tuva, Hakasya’da, Türklerin en eski yurtlarında gördüğümüz bir kültürel anıtın örneğine rastlıyoruz. Burası Türkiye’nin en batısında, Ege denizinin kıyısında bir yerde bulunuyor." - Doç. Dr. Muharrem KAYA - 










Taştık Kültürü  - Türklerde At Damgaları
SV Pankov









3.Uluslararası Türk Dünyası  Kültür Kongresi
"Dede Korkut ve Türk Dünyası"
19-23 Ekim 2015 , Çeşme




AK ÇİBEK : Ak Çibek Arığ Destanı’nda kahraman Ak Çibek Arığ ve kardeşi, düşmanları Ay Molat’ı ve atını öldürdükten sonra büyük bir toy düzenlerler. Eğlence sırasında Ak Çibek Arığ bir kız çocuğuna isim verir.
“Kız çocuğunun adını sanını
Ak Çibek Arığ
Vermiş:
Ak kar gibi
Ak kula atlı
Ay Tappa
Kız çocuğunun adı sanı olsun.” 
(Arıkoğlu,2007:361.3047-3053)E-Journal of New World Sciences Academy
Humanities, 4C0086, 6, (2), 234-250.
Yılmaz, Mehmet (Kilis Uni)

ve

Prof.Dr.Ekrem Arıkoğlu'nun Tuva ve Hakasya çalışmaları





Ay arası ayın ki olsun, 
Güneşin konarı güneşin ki olsun.
Ulusun yaşayacağı yurt için [adına]! 

Hakas Türkleri tarafından okunan bir algış (dua)