Sivil mimarideki örneklerine özellikle Erzurum evlerinde rastlanan kırlangıç örtü, Erzurum evinde önemli yere sahip olan tandır evinin tavan örtüsüdür. Kare kenarlar üzerine oturan kırlangıç örtüde dikdörtgen kesitli ahşap kirişler köşegen yerleştirilerek sekizgen oluşturulur, bir sonraki sıra içeri taşırılarak karelenir ve bu şekilde bindirmeli yükselen tavan üstte kare bir ışıklıkla son bulur. Bindirme sayısı genellikle 5, 7 ya da 9 olarak belirlenmiştir.
Kırlangıç örtü genellikle dini yapılar ve anıt mezarlarda uygulanmıştır. Araştırma kapsamında kırlangıç örtüye Erzurum evleri haricinde rastlanmamıştır. Buna karşın Karpuz 1984’deki Erzurum evleri adlı çalışmasında bu tip tavan örtüsünün, Doğu Anadolu’da Bitlis, Kars, Erzincan, Bayburt, Artvin gibi yerleşmelerdeki evlerde de uygulandığını belirtmektedir.
Yrd.Doç.Dr.Kemal YILDIRIM
Gazi Üniversitesi, Tek. Eğt. Fak.,
Mobilya ve Dekorasyon Bölümü, Ankara
Arş.Gör.M. Lütfi HİDAYETOĞLU
Selçuk Üniversitesi, Güzel San. Fak., İç Mimarlık Bölümü, Konya
GELENEKSEL TÜRK EVİ AHŞAP TAVAN SÜSLEME ÖZELLİKLERİNİN VE YAPIM
TEKNİKLERİNİN ÇEŞİTLİLİĞİ ÜZERİNE BİR İNCELEME
AHISKA (resimli): link
KAZAKİSTAN
"In the center of the home, certainly, there is a hearth. In addition Botay 6000 years ago learned to keep warm by inventing the prototype of the tandoor. At night they covered fire clay «cap» without a bottom, thereby also protecting from fire. Within the walls of the home there are many holes — niche, where people kept meat and milk. Professor claims that the products remain fresh for a long time, the structure had thermal balance."
"Botay people were farsighted people, choosing a good place to stay. Here and in the forest for hunting and gathering, and a desert for breeding horses, and the river for fishing and crafts."
"Here on the hill, we saw about five graves. This Turkic burial, as explained by the scientist. "
resimli link
not:
"Atın, yaklaşık olarak bundan 5500 yıl evvel, MÖ 3500 yıllarında, bugünkü Kazakistan'ın kuzeyinde yer alan Botai kültüründe evcilleştirildiği biliniyor. Botai Proto-Türk'tür"
GELENEKSEL ERZURUM EVLERİNDE
KIRLANGIÇ ÖRTÜNÜN
KURULUŞU VE SON KIRLANGIÇ ÖRTÜ
USTASI SIRRI ALACAKANAT
Prof.Dr.Haldun ÖZKAN
Atatürk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi
Sanat Tarihi Bölümü
_____________________