Matta İncili - Melek. (Havari)
Markos - Aslan (Havari değildir - Petrus'un öğrencisi )
Luka - Öküz ( Havari değildir - Pavlos'un öğrencisi )
Yuhanna İncili - Kartal. (Havari)
Markos Petrus’un katipliğini, Luka ise Pavlus’un katipliğini üstlenmekteydi ve yetkilerini Havarilerden bizzat almışlardır. İncil metni yazıldığında Havariler hala hayattadır ve kilise’nin başı da havarilerdir.
Havari Yuhanna’nın öğrencisi , Hristiyanlığın ilk tefsir kitabını yazan Hierapolis Piskoposu Papias (MS 110-130 - St.Papias, Bishop of Hierapolis) İncil’in yazılışıyla ilgili olarak şöyle der :
“Markos, Petrus’un yorumcusu olarak, sırasıyla olmasa da, Mesih’in söyleyip yaptıklarından hatırladıklarını tam olarak yazdı. Çünkü o [Markos] Rab’bi dinlemedi, takip de etmedi. Fakat kendisi, söylediğim gibi, dinleyicilerin ihtiyaçlarına göre öğretiş verirken Rab’bin vaazlarını bir kompozisyon içinde sunmaya çalışmayan Petrus’u izledi [öğrencisiydi]. Böylece Markos hatırladıklarını yazarken hiçbir hata yapmadı. Çünkü hem duyduklarının hiçbirini atlamamak hem de bir yanlış sokmamak konusunda çok dikkatli davranırdı” (Eusebius, His.Ecc. III, xxxix, 15).
“Matta, [Rab’bin] sözlerini İbranice lehçesi [Aramice] olarak topladı [not aldı] ve hepsi [Havirler] elinden geldiğince bunları [Grekçeye] çevirdi. ” (Eusebius, His.Ecc. III, xxxix, 16)
İnciller hep aynı hikayeyi anlatır, peki niye dört İncil?
Hz.İsa yazdırmadı, yazmadı, İbranice biliyordu, Tevratı okumuştu, Musevi olarak ibadet ediyordu, sünnetliydi. Filistin dışındaki topraklara Hellen toprakları deniliyordu, onun için havariler grekçe olarak yaymak zorundaydı. MS.65'ten sonra yazılmaya başlandı. Pavlos ise Roma vatandaşıydı ve daha çok Romalılar arasında yaydı.
4.yy'da 100'ü aşkın İncil elemeden geçti. 3 kural uygulandı:
1- Havari tarafından mı yazılmış, yoksa havarilerinin işlerini
nisbet edibiliniyor mu?
2- Kullanımı yaygın mı,değil mi?
3-İçerdiği inanç doğru mu, yanlış mı?
Matta :
En eski - ilk yazıldığı kabul edilen - Eski ahitin devamı - 21 Eylül, Aziz Matta günüdür.
Markos :
En kısa olanı - Vaftiz ile başlar
Luka :
Elizabeth-Zekeriya hikayesi ile başlar
Yuhanna :
Dünyanın sonu - Ahiret dünyası - 27 Aralık Aziz Yuhanna günüdür.
Roma Hıristiyanlığı yasaklamıştır.
(Büyük) I. Konstantin MS.313'te Roma İmparatoru Licinius ile beraber Milano Fermanı imzalıyor ve Hıristiyanlığa serbestlik tanınıyor. İznik Konsili 325 te toplanıyor, Hıristiyanlık devlet dini oluyor. Ölünce vaftiz olduğu söylenir, 50 İncil sipariş etmiştir.
Hz.İsa ve Dört İncil yazarı - MS.1050 , Fildişi panel