SAYFALAR

21 Aralık 2023 Perşembe

Grekçe Değil

 


"Yunan mitolojisindeki birçok isim de Yunan kökenli değildir ve diğerleri yalnızca kusurlu bir şekilde Grekçeye dönüştürülmüştür. Akhilleus, Odysseus, Agamemnon, Klytaimestra, Rhadamanthys ve Bellerophontes Grek öncesi popüler geleneğin (destan) bir repertuarından, değilse, 'saray' edebiyatından aktarılmış gibi görünüyor." - Arthur Evans

*

"Many names also in Greek mythology, are not of Greek origin, and others have only been Graecized imperfectly Achilleus, Odysseus, Agamemnon, Klytaimestra, Rhadamanthys and Bellerophontes seem to have been tansmitted from a pre-Hellenic repertory of popular tradition (saga), if not, of 'palace' literature." Arthur Evans



SB


Scythian Turks

 


SOCIAL AND CULTURAL VALUES OF THE SCYTHIANS:ANCIENT ASHGUZS / ISHKUZS / GUZS

Zaur HASANOV*


Chapter I is devoted to the research of Iranologists. Social and cultural versions of the myth of “the Scythian descent from Tagitaus” (described byHerodotus) have been studied by many Iranologists. Basing on the analyses of heir research it can be concluded that: 

1) the names of the four Scythian tribes – Auchatae, Catiaroi, Traspi and Paralaltai (which represent social categories) cannot be reconstructed on the basis of Iranian linguistic and mythological tradition. 

2) Iranologists (Miller, Tokhtasev) point out that plural suffix -t- (in the Scythian ethnic names Auchatae, Paralaltai, Scolotoi) originates from the languages of the Altaic language family. 

3) Abaev assumes that in the ancient Iranian languages there is no phoneme -l- , which appears in the individual’s names “Lipoxais” and “Colaxais” and in the names of ethnic groups “Paralaltai” and “Scolotoi” from the myth of the Scythian descent from Tagitaus. 

4) As far as the text of Protogenes inscriptions is concerned, it becomes clear that “aksai/oksai” in the names of the first Scythians (Lipoksai, Arpoksai, Kolaksai) is not a single word, as Iranologists try to present it, but two separate roots ok/ak and sai. Thus it can be concluded that these two words are not associated with the Iranian title hšaya-. For the reasons mentioned above, it may be concluded that the myth of the Scythian descent from Tagitaus (in which, according to many researchers, the social structure of the Archaic Scythian society is described) is not genealogically connected with the Iranian world.

5) According to V.Miller and V. Abaev traces of the Iranian languages were virtually not present in the names of the Royal Scythians at the time of Herodotus. They believe that Iranisation of the Scythians had started in the later (Sarmatian) period.

6) In order to prove Iranian origin of the Scythians and Sakians Iranologists use the “circular argument”, which means that “conclusions of the researcher depend on his/her original assumptions”. This “circular” approach has been criticized by the Indo-European researchers.

7) Written sources (Herodotus) evidence of the existence of seven different languages in the Scythian Empire. These facts do not allow us to accept the false concept of the Iranian mono-ethnic origin of the Scythian society. The issue of the origin of different languages of the Scythian Empire remains relevant in the current research.


Chapter II. 

1) The correct Ancient Greek transcription of the Scythian(Σκυθαι) ethnic name is “Skuthai”. The identical Assyro-Babylonian (Ashguzai, Ishkuzai) and Ancient Greek (Skuthai) forms of the Scythian ethnic name suggest that this was the real name of this people.

2) The name of the Scythian tribes is identical with the name of the Turkic tribal union Oghuz, Guz.

3) The comparative research of the Herodotus’ information about the Royal Scythians and Rashid al-Din’s information about ancient Oghuzs shows parallel details, concerning their military campaigns, migrations and even historical period (7th century BC). 

4) Archaeological sources of the Archaic Scythian period reveal that the information of Rashid al-Din about migrations of the ancient Oghuzsis correct.

5) The information about division of Oghuz tribes into İç Oğuz (Inner Oghuz) and Taş Oğuz / Aş Oğuz (Outer Oghuz) can be found in Assyro-Babylonian written sources, where Scythians are named Ishkuzai and Ashguzai. In general the Turkic sources allow us to reveal structure virtually identical with the social, military and geographical organization of the Scythian society.


Chapter III.

The souces prove that Scythians and Turko-Mongolian nations (Xiongnu, Hunns, Tuchue, Mongols, Oghuz, Kipchaks etc.) had analogical traditions of:

1) burial , 2) horse sacrifice, 3) blood oath, 4) cult of defeated enemy skull, 5) sword worship, 6) views about Earth and 7) anti-assimilation attitude.


Chapter IV.

Iranologists cannot explaine etymological meanings of all of the eight gods of the Royal Scythians Pantheon.

1) The research on the basis of the ancient Turkic languages, and its comparison to the Shamanism and Tengrianism of the Altaic language family, allows us to establish clear etymological meanings of all eight Royal Scythian gods and to reveal a clear structure of the Pantheon.

2) Study of the names of the Royal Scythian gods on the basis of the ancient Turkic languages allows us to reveal their polisemous etymological meanings. Multifunctional images of the Scythian gods are identical with multifunctionalimages of the Greek gods (that were identified with the Scythian gods by Herodotus).

3) In this chapter some additional evidence is brought to support the argument about sameness of the Royal Scythian and Turkic gods.


Chapter V.

The images of goddesses in the Scythian art are analysed and compared to the information in written sources and traditions of Shamanism in the Altaic language family. It allows us to establish that:

1) Scythian depictions of a female deity with big feet, a fire and a mirror refer to the Scythian goddess Tabiti.

2) Scythian images of a female creature with zoomorphic limbs, wings, surrounded by animals, holding a severed male’s head in her hand, are depicting Scythian goddess Argimpasa.

3) The Cimmerain, Scythian and Sakian archaeology discoveries, its comparison to the written sources, ethnographic materials, and Shamanism of the people of Altaic language family, allows us to determine the semantic meanings of series of the archaeological finds and funeral ritual, which is reflected in the construction materials and stratigraphy of the burial mounds.

4) The research of the cross-shaped (romb-shaped) Cimmerian, Scythian and Sakian ornament reveals that its semantic meaning originates from the concept of the Centre of Universe in the Uralo-Altaic shamanism. In general it should be stated that the comparative research leads to the conclusion that Cimmerian, Scythian and Sakian shamanic practices were identical with to those of the Siberian shamans.


Chapter VI.

Describing the myth of the “Scythian descent from Tagitaus” Herodotus cites the names of the first Scythians (Lipoxais, Arpoxais, Colaxais), their tribes (Auchatae, Catiaroi, Traspi, Paralaltai) and golden objects that had fallen from the sky (a plough, a yoke, a battle-axe, a drinking-cup).

1) Etymology on the basis of ancient Turkic languages helps to determine that the functions of the golden objects were reflected in the names of the first Scythians and their tribes. 

2) The names of the first Scythians and their tribes reflected their social and economic functions, which were associated with the semantic value of the golden object that they received from the sky.

3) The names of the tribes reflected actions performed by the golden object: a battle-axe (sword) - to cut , a plough –to hoe, a yoke –to conquer, a drinking-cup (cauldron) – to hang over the fire.

4) The myth of the “Scythian descent from Tagitaus” reflected the social structure of the Scythian society in the Archaic Scythian period.


in Russian

* PhD, Senior research associate at The Department of Antique Archaeology at The Institute of Archaeology and Ethnography of the Azerbaijan National Academy of Sciences. Author of more than sixty papers published in Azerbaijan, Russian Federation, Ukraine, Kazakhstan, USA, Hungary, Poland, Czech Republic, Turkey and Iran. Author of the monograph “The Royal Scythians” published in four languages and reviewed by many researchers. The monograph offers a new insight into the ethnic and religious composition of the Scythian Empire. Hasanov Zaur is a member of the ISSR (International Society for Shamanistic Research). He has participated innumerous international conferences in different countries.


__________________________


3 Aralık 2023 Pazar

Yakar, Iakar, Iachus (ıακχος) : TÜRKÇE

 

"Yakus bir meşale tutuyor"

"Iacchus holding a torch."

Paus. 1.2.4

Kibele-Attis kültüne adanan bir altarda meşale taşıyan Yakus (İacchus), Roma dönemi MS 4.yy (Atina Arkeoloji Müzesi)
Kibele daha sonra Demeter olarak anılır.


Iakar - Iachus (ıακχος)

 - I -'nin İngilizce okunuşu - J - iken Türkçe okunuşu - Y - 'dir (Tr, jag-mur=yağmur, janak=yanak, gibi)

Yani sözcük Yakarmak'tır, Yakmak'tır, Türkçedir.

Ancak araştırmacılar onun sadece ağlamak, bağırmak anlamında olduğunu iddia ederler ki eksiktir. Çünkü Yakarlar ellerindeki "meşale"lerle bağırarak yani Yakararak alaya katılırlar. Sözcüğün anlamı da sadece bağırmaları değildir, ellerindeki ateştir, meşaledir, yakılmıştır, yakandır aynı zamanda.


Başlangıçta anlamdırdıkları şekilde devam etmişler ve kökenini tam olarak vermiyorlar.
Hatta meşale tutucu olarak LAMPADEİON kelimesini kullanıyorlar.





j-y

*

Carl Kerenyi

"Knossos'ta, Yunanca okunuşu 'Iakos', 'Iachos' ya da 'Iakchos' olabilen i-wa-ko ismine rastlarız; Knossos ve Pylos'ta çoğunlukla i-wa-ka halini almaktadır. Yunanca için tamamıyla yabancı gibi görünen bir Sirius ismi 'Iakar', aslında o kadar da yabancı olmayabilir. Bir Mısır hikâyesi, Minos isimleri 'Iakar' ve 'Iachos' ile bağlantılı olarak ifade edilebilir. 'Iachen' veya 'Iachim', söylentiye göre Mısır'da Kral Senyes'e tabi yaşayan akıllı ve dindar bir adamın ismiydi. Bu adam aynı zamanda kutsal bir figür olabilirdi. Erkenden doğuşu sırasında Sirius'un kızgın gücünü zayıflattığı ve böylece o zamanlarda şiddetlenmiş olan salgınları yok ettiği söylenmekteydi.

Ölümünden sonra bir tapınak mezarlığına gömüldü ve uygun kurban törenleri yapıldığında, rahipler onun sunağından ateş alıp, yıldızın yıkıcı ateşine karşı düzenlenen sihirli bir ritüelde bu ateşi taşıyorlardı.

Dionysos'ta bu ateş 'yaz ortasındaki saf ışığa' dönüştürülmüştü. Gök tanrısının oğlu şahsında 'Zeus'un ışığı' olarak kabul edilmişti. Hesychios (MS 5./6.yy), Yunanca sözcük iachron - lügatından bildiğimiz bir sıfat - 'zarif Zeus'un ışığında yıkanmış' olarak dahası 'eudieinon' olarak tanımlar. Böyle bir ışık, somut şekilde Dionysos'un bir eşi olduğu düşünülen kutsal bir figürün eline yerleştirilmişti.

Yukarıda bahsedilen iki Minos ismiyle aynı kökten gelen bu figürün ismi muhtemelen törenlerde yinelenen ısrarlı bağırıştan son şeklini 'Iakchos' olarak almıştı. Yalnızca bağırışın yüceltilmesi söz konusu olamaz. Yunanlılara göre, Iakchos'un iki özelliği vardı: ismi yüksek sesle sonsuz kereler tekrarlanırdı ve meşale taşıyıcısıydı. Iakchos figüründe, Dionysos'un ışık ve ateşle olan bağlantısı korunmaktaydı. Lucian, 'Ateş bir Dionysos silahıdır' der. Baküs rahibeleri saçlarında alev taşıyabilirlerdi.

Sophocles'in Antigon eserinde koro Dionysos'u, hasta Thebai kentini iyileştirecek 'alev saçan yıldız kümelerini yöneten kişi' olarak çağırmaktadır. Bu açılardan gökyüzündeki gerçek bir yıldızı çağrıştırmış olabilir; ancak onu, karşılaştığı yıllık Dionysos hazinelerin koruyucusu anlamında 'Iakchos, hazine muhafızı' (tamian Iakchon) olarak çağırır. Dionysos bu özelliği, Sirius yılının alevli doğuşuyla bağlantılı olduğu günlerden, Minos kökeninden getirmekteydi. Atina'da meşale taşıyan Iakchos heykelinin taşındığı tören, opora'nın sonunda düzenlenirdi.

Eleusis Gizemlerinde, yeraltı dünyasında Kutsal bir Çocuğun doğduğu bağ bozumu sırasında yer alırdı. Yüksek sesle çağrılan Iakchos 'gece gizemlerinin ışık getiren yıldızıydı'. Bu yüzden Aristophanes, Elysium'da kutsanmış bir ölü töreni olarak değiştirilmiş şekilde töreni sahnelediği Kurbağalar eserinde ona seslenir: İki elinde de savurarak, yanan meşaleleri alevlendiriyor, Iakchos, ey Iakchos! Gece gizemlerinin parlayan yıldızı."

Carl Kerenyi, Dionysos


*


"Musalar'a ve her şeyden önce Demeter'e, orgiastik, Bacchic ya da koral nitelikteki her şeye ve inisiyasyonlardaki mistik unsura; ve sadece Dionysos'a değil, aynı zamanda Demeter'in dehası olan gizemlerin baş liderine de "Iacchus" adını verirler. Ve dal taşıma, koro dansı ve inisiyasyonlar bu tanrılara tapınmanın ortak unsurlarıdır. Musalar ve Apollon'a gelince, Musalar korolara başkanlık ederken, Apollon hem korolara hem de kehanet ayinlerine başkanlık eder. Ama tüm eğitimli insanlar, özellikle de müzisyenler, Musaların hizmetkârlarıdır; hem bunlar hem de kehanetle ilgili olanlar Apollon'un hizmetkârlarıdır; inisiyeler, meşale taşıyıcıları ve hiyerofantlar ise Demeter'in hizmetkârlarıdır." Strabon. 10.3.10


Herodot : "Theokydes oğlu Dikaios, ki o zamanlar Atina sürgünü olarak Med'lerin yanında bulunuyor ve onlardan büyük saygı görüyordu: Kserkes (Serhas) birlikleri, Atinalıların bırakıp kaçmış oldukları Attika'yı yakıp yıktıkları sırada, bir gün, Lakedaimonlu Demaratos ile birlikte Thria ovasında bulunuyorlarmış, Eleusis yörelerinden doğru, en az otuz bin kişilik kadar bir ordunun kaldırabileceği gibi bir toz bulutunun yükseldiğini görmüşler; şaşırmışlar, bu tozu kim kaldırabilir acaba, diye sormuşlar kendi kendilerine ve derken sesler işitmeye başlamışlar, bu sesler ona İakhos onuruna okunan mistik ilahi sesleri gibi geliyormuş."


M.Ökmen'in buna dipnotu: İakkhos, tanrıçalarla aşıkları arasında aracılık yapan tanrısal çocuktur, meşalelerin titrek ışıkları arasında Eleusis'e doğru yapılan alayı yöneten odur. İakkhos mistik ilâhisinin nasıl bir şey olduğu hakkında Aristophanes bir fikir vermektedir: "İakkhos, ulu tanrı, sesimize koş... Kullarının kutsal korosunu yönet... Özgür ve sevinçli oyunumuza senin usta adımların da katılsın, seslerimizin yarattığı bu kutsal oyuna. Azra Erhat, İakkhos'un Dionysos'la olan benzerliğini belirtiyor; "Öyle ki, İakkhos Anadolu'dan gelme tanrı Dionysos'un Yunanistan'da ve özellikle Eleusis'de yaratılmış bir tıpkısı sayılabilir."



Iacchus is Turkish of etymology.

"Elindeki meşaleyi yaktı." (He lit the torch in his hand.); Yakmak = Burn

"Yakararak ağladı." (He cried imploringly/shouting.); Yakarmak = Supplicate



"Muses, and above all to Demeter, everything of an orgiastic or Bacchic or choral nature, as well as the mystic element in initiations; and they give the name "Iacchus" not only to Dionysus but also to the leader-in-chief of the mysteries, who is the genius of Demeter. And branch-bearing, choral dancing, and initiations are common elements in the worship of these gods. As for the Muses and Apollo, the Muses preside over the choruses, whereas Apollo presides both over these and the rites of divination. But all educated men, and especially the musicians, are ministers of the Muses; and both these and those who have to do with divination are ministers of Apollo; and the initiated and torch-bearers and hierophants, of Demeter." Strab. 10.3.10




Bukephalos, Bukephalas (Βουκεφάλας) : Türkçe

 

Makedonyalı İskender ile atı Bukefalos,

İssos Savaşı Mozaiği - Pompei MS 1.yy



Makedonyalı İskender'in atı Bukephalos/Bukephalas (Βουκεφάλας) : Türkçe

"Teselyalı bir at taciri Makedonyalıların lideri Philippos'a satmak için bir at getirir. Arkasına vurulu damga, öküz başını andırdığından halk ata bir isim bulmuştu bile: Bukefalos (öküzbaş)." (J.Edward Chamberlin - AT)


* Turova Kralı Laomedon'un oğlu; Bukolion (Βουκολίων)

* Erkle'nin (Herkül) oğlu Bukolos (Βουκόλος)

* İneğe dönüştürülen İo'nun (Ay Kız) torunu Byzas (Buzas) ; Buzağı. Güya Byzantion'un kurucu kralıymış.

* Tonyukuk yazıtında; Buka,

* Türk erkek adları; Bukabey, Arıkbuka, Kızılbuka, Akbuka, Kara Buka, Buka Batur, Bukaktutuk.


"Eski Türkçede buka ve ud denen öküz ile, kotuz, kotuz-buka, kotas, kutas, hotaz, hotoz gibi adlar verilen tüylü yabani boğa, tabiî ve efsânevî veçheleri ile, tarihî Türkler ile de yakından alâkalı oldu." (Dr. Emel Esin - "Kotuz", İkinci Kök-Türk Sülâlesinin "Tamğa"sı, 1985)


SB




ENG:

"A horse been brought by a horse dealer from Thessaly to sell to Philip, who was the leader of the Macedonians at the time. The local people had named him Bucephalus after the brand on his backside in the shape of an ox-head, a boukephalus." (J.Edward Chamberlin - Horse)

Bukephalus is Turkish ; Buka/Buga (ox, cattle), Buğa/Boğa (bull)

Even OX is Turkish ; Öküz

Byzas (Buzas) in mythology is also Turkish; Buzağı / Buzağu/Buzaku (calf)


Turkish

BUKA on Tonyukuk inscription (Tr.)




İskitler ve Torques

 "Trinacrialı, Troyalı delikanlılar beğençle, sevgiyle bakarlar. Başlarında başlıklar süslü kıvrak yapraklarla çiçeklerle, ellerinde demir temrenli kızılcıktan ikişer kargı, kiminin omzunda parlak oklu, kiminin boynundan dolanan, göğsüne sarkan, yumuşak altın takılar." (Vergili 5.558-560)

İskit Türkleri arasında asil soydan erkek ve kadınlar tarafından takılan "Tork"lar (kolyeler). Bazıları pürüzsüz yüzeye sahip iken, bazıları burmalı veya hayvan bezemeli.

Kuloba, MÖ 4.yy , Atlı Tork

"Torques (Torkes)'i önce İskitler ve Keltler, daha sonra da Roma askerleri onursal unvan olarak takardı... Büyük, altından, genelde değerli renkli taşlı bir pandantifle süslenmiş yuvarlak yekpare, boyunduruk tarzı bir boyun süsü olan torques (latince) veya maniakion (yunanca) Doğu Roma'da askeri bir rütbe işaretidir." [Brigitte Pitarkis - İmparatorluğun Mücevherleri ve Konstantinopolis'in Kuyumcuları (4.-7.yüzyıllar)]


Gaimanova Mogila Kurganı, kupadan detay


Chertomlyk Kurganı, MÖ 4.yy, Parslı Tork


İskit Taşbaba



* Köken için "from Latin torques "collar of twisted metal," from torquere", diyerek görüntüsüne göre anlamdırıp latinceye bağlamışlar. Oysa... Tork 😉 Türk demekti. O dönemde sadece İskit Türkleri taktığı için bu takıları da Tork olarak adlandırmışlardı..

Ah şu dilciler....


Doğu Roma dönemi...

Asker, Aziz iki Suriyeli Sergius ile Bacchus (*)

Roma imparatoru Galeirus Maximianus'un (**258-311) ordusunda üst düzey iki subay. Pagan ayinlerine katılmadıkları ve Hristiyan oldukları ortaya çıkınca öldürüldüler ve daha sonra da aziz ilan edildiler. Doğu Roma'da ordunun koruyucuları olarak görülen bu iki aziz-asker adına İmparator Justinianus İstanbul'daki Küçük Ayasofya'yı (536) onlara adadı.


"Ravenna'daki San Vitale panosundaki imparator Justinianos'a eşlik eden ileri gelenler kendi onursal simgeleri ile süslenmişlerdir. İstanbul hipodrumunda I.Theodosius dikilitaş (obelisk) kaidesindeki kabartmalarda imparatoru çevreleyen muhafızların boynunda görülen torquesler gibi. Ancak dikilitaş kabartmalarda Ravenna mozaiğinden farklı olarak ortada yaprak (veya kalp) şeklinde bir pandantif sarkar. "  [Brigitte Pitarkis - İmparatorluğun Mücevherleri ve Konstantinopolis'in Kuyumcuları (4.-7.yüzyıllar)]


(*) Bölgenin etnik yapısına göre İskit kökenli olabilirler, çünkü Sergius'un adı Türkçe Sercan iken Bakşi'den türetilen Bacchus da Türkçedir. Burkan'ın (Buda) din adamlarına Bakşi denilirdi.

(**) Galerius Valerius Maximianus'un kökeni Alan-İskit Türklerine dayanır. Babası Trakyalı, annesi ise Dacialı olarak verilir.


SB



Beş Kıtada Konuşulan Dil: TÜRKÇE

 

Altayistik Araştırmaları ve Türkçenin Yaşı

Prof.Dr.Osman Fikri Sertkaya


UNESCO'nun sıralaması ile dünya üzerindeki nüfus yoğunluğuna göre, birinci dil Çince, ikinci dil Hintçe, üçüncü dil Latin Amerika'da da konuşulan İspanyolca, dördüncü dil iletişim dili olarak İngilizce, çünkü Hindistan, Pakistan gibi ülkelerde de konuşuluyor, beşinci dil ise Türkçedir. Ancak TÜRKÇE dünyada binlerce yıldan beri yayılarak varlığını devam ettiren ve 20'den fazla lehçesi ile beş kıtada konuşulan tek dildir. Başka örneği yoktur.


Türkçenin tarihi kaynaklara göre yaşı için Göktürklerden daha da gerilere gittiğimizde, Hun devresinde bir çok Türkçe kelimenin kullanıldığını görüyoruz. Prof. Dr. Talat Tekin Hunların Dili adlı eserinde Çin kaynaklarına ve Çinli hocaların yayınlarına dayanarak Türk soylu olan ve arkaik bir Türkçe konuşan Hun'lara ait Çin kaynaklarında geçen "kut, ordo, temir, tengri, yabgu, yemci(ebçi)" vs gibi bir çok kelimenin Hun devrinde kullanıldığını naklediyor. Naklediyor diyorum çünkü bu görüşlerin sahipleri Çinli araştırıcılar "Bu kelimeler bizim kelimelerimiz değil, bunlar Türklerin kelimeleridir" diyorlar. Dîvânü Lugâti't-Türk metninde kırngak (satır kenarındaki düzeltmede ise kıngrak) şeklinde geçen ve "et ve hamur kesmeye yarayan satıra benzer bir kesici" anlamına gelen kıngrak kelimesinin MÖ 1022'ye ait Şien-Tanşu'da da kıngrak şeklinde geçmesi, "Çin kaynaklarında yazıya geçen" tarihi tespit edilmiş en eski Türkçe kelimedir. Buna göre MÖ 1022'ye 2021'i eklersek kıngrak kelimesi 3043 yaşında oluyor. Bir başka söyleyişle Türkçenin yaşı 30 yüzyıldan da fazla geriye gidiyor.


Tarih içerisinde daha gerilere giderek Sümerce ile Türkçe arasındaki ilişkilere bir göz atalım. Dünya medeniyetinin öncüsü sayılan ve yazılı tarihi başlatan Sümerler M. 3800 ile MÖ 1800 tarihleri arasında Aşağı Mezopotamya = Güney Mezopotamya'da yaşadılar. Dilleri ise bugün Avrupa'da Latincenin kiliselerde konuşulması gibi, Sümer tapınaklarda konuşularak MÖ 1000 yılına kadar devam etti. Yukarı Mezopotamya = Kuzey Mezopotamya' da yani Türkiye'nin Doğu Anadolu bölgesinde Fırat ve Dicle nehirleri arasında yaşayan Türkler ile Sümerler arasındaki kelime alış verişleri Fritz Hommel'den Osman Nedim Tuna'ya kadar incelenerek her iki kavim arasındaki kelime alış verişi ispat edilmiş ve böylece Türk dilinin varlığı yaklaşık olarak en az MÖ 3500'lere kadar geriye götürülmüştür ki bu gün itibarı ile bu 55 yüzyıl veya 5500 yıl eder.


Fritz Hommel Sümerceden seçtiği 200 kelimeyi Eski Uygur Türkçesi kelimeleriyle karşılaştırdı. "Zwei hundert sümero-türkische Wort vergleichungen als Grundlage zu einem neuen Kapitel der Sprachwissenschaft [Dil biliminde yeni bir dönemin başlangıcı olarak iki yüz Sümerce-Türkçe kelime karşılaştırması]" adlı Münih'te hazırladığı çalışmasını Nisan 1915'te "Den Herren Friedrich Wilhelm Karl Müller und Albert August von Le Coq dankbar zugeignet" ithafı ile Uygur Türkçesi'nin önde gelen iki araştırıcısına takdim etti. (Bu çalışmanın yayımı B. Niels tarafından 1919'da Ur Dynasti Tablet'te yapıldı.

Daha sonraları ise batılılar Sümercenin turanî yapısı üzerinde durmaktan da vaz geçerek "Sümerce Sami ve Hint-Avrupa dillerinden olmayan nev'i şahsına münhasır bir dildir" demeye başladılar.


Prof. Dr. Osman Nedim Tuna bu konuda Fritz Hommel'den sonra çalışan ikinci kişidir. 1947-1948 ders yılında başladığı Sümerce-Türkçe kelime karşılaştırmalarını 40 yılı aşkın bir şekilde devam ettirmiş ve "Sümer ve Türk Dillerinin Tarihi İlgisi ile Türk Dilinin Yaşı Meselesi" adlı çalışmasını 1990 yılında yayımlamıştır. Osman Nedim Tuna yüzlerce Sümerce kelime arasından 168 Sümerce kelimeyi seçerek Türkçe ile karşılaştırmış ve 16 ses denkliği ile kelime alış verişini ispatlamıştır.


Osman Nedim Tuna'nın çalışmasının değeri: 16 ses denkliği ile Sümerce Türkçe karşılaştırılması sonucunda Sümercede Türkçe kelimelerin tespiti dil bilimciler tarafından üç şekilde açıklanabiliyor

1 . "Sümerce ile Türkçe akraba dillerdir" diyecekler. Ama bu iki dilin ayrı diller olduğu ispatlanmıştır.

2. "Sümerlerle Türkler birlikte yaşıyorlardı" diyecekler. Ama Sümerlerin aşağı Mezopotamya'da yalnız yaşadıkları biliniyor.

3. "Sümerlerle Türklerin yakın komşuluk ilişkisi ile kelime alışverişleri olmuştur" diyecekler. O zaman da bu yakın komşunun Sümerlerin kuzeyinde, yani Yukarı Mezopotamya'da yaşamış oldukları açıkça belirecek.


Yukarı Mezopotamya tabiri ile Doğu Anadolu bölgesinde Fırat ve Dicle nehirlerinin civarları kasdedilmektedir. O zaman Doğu Anadolu Bölgesi'nin 5000 yıllık Türk yurdu olduğu anlaşılmaktadır.


Bu konuda Osman Nedim Tuna şunları söylemiştir: "Türkler daha MÖ en az 3500'lerde bugünkü Türkiye'nin doğusunda oturuyorlardı ve dilleri, Sümerlere içiçe (muhtemelen superstratum-substratum) yaşarken, henüz, iki kola ayrılmıştı. Yani en eski lengüistik örneklere göre Türkçenin yaşı filoloji örneklere dayanılarak MÖ 3500 yıllarına karar götürülebilmektedir ki bugün itibarıyla bu 55 yüzyıl veya 5500 yıl eder".


Böylece Türk dilinin yaşı tarih içerisinde MÖ 3000'lere uzanarak 50-58 yüzyıl, yani 5000-5800 yıllık bir geçmişe sahip olmaktadır. Böyle bir dilin işlek ve hakim bir dil haline gelebilmesi için en az bin yıllık bir geçmişinin de olması gerekiyor. Böylece Türkçe için 6500 yıllık bir derinliğe erişebiliyoruz.


Prof.Dr.Osman Fikri Sertkaya

Altayistik Araştırmaları ve Türkçenin Yaşı

Kökler, Yay Çeken Kavimlerin Şafağı - Cilt I (Ötüken, 2021) içinde.


*******

SB NOT:

1 - Yabgu Kassitlerden (Kaslar, Mezopotamya MÖ 1500) beri kullanılmaktaydı: jabku/jabgu-yabku/yabgu/yabqu

2 - Kıngrak Homer ve Herodot'ta akinak olarak geçiyordu.

3 - Ordo önce Latinceye, oradan da İngilizceye geçti; ordo-order.

4 - Kut ise İngilizcede God oldu.